NASA’nın uzaya giden astronotlarda daha sık böbrek taşı görüldüğünü tespit etmesi üzerine bilim insanları Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki farelerin böbreklerini incelemeye başladı.

ABD’nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) uzaya seyahat eden astronotların dünyaya döndüklerinde 30 defadan fazla böbrek taşı rapor edildiğini belirtiyor. Bilim insanları ise söz konusu durumun nedenlerine ilişkin kapsamlı bir araştırma yürütüyor.

The Guardian’ın haberine göre, 2020’nin sonlarında Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilen 10 farenin ve Dünya’daki laboratuvarlarda galaktik kozmik radyasyona maruz bırakılan 20 farenin böbrekleri analiz ediliyor. Bu böbrekler kontrol farelerininkiyle karşılaştırılırken yerçekiminin az olduğu ortamlarda zaman geçirmenin kemik yoğunluğundaki düşüşle bağlantılı olduğu belirtiliyor.

Kandaki kalsiyum kaybı, astronotlarda mineral açısından zengin böbrek taşlarının birikmesi için olası bir açıklama sunarken, dehidrasyon da bir başka potansiyel neden olabilir. Ancak yeni proje bu mekanizmaların daha derinlerine inmeyi amaçlıyor.

‘BÖBREK YETMEZLİĞİ’ RİSKİ

Araştırmacılar, böbrek hücrelerinin etrafındaki proteinlerde, organların uyumunu veya hasarını gösteren bazı değişikliklerin de olduğunu söyledi. Ayrıca, galaktik kozmik radyasyona maruz kalan farelerde, sodyum, kalsiyum ve fosfat gibi iyonların taşınmasında rol oynayan proteinlerin daha düşük seviyelerde olduğu da kaydedildi.

Bu bulgular üzerine University College London’dan (UCL) deneysel tıpta kıdemli öğretim görevlisi Stephen Walsh, “Proksimal tübüler hücreler iflas ettiğinde böbrek yetmezliğine yol açar. Mars’a gidebilirsiniz, ama dönüş yolunda diyaliz öneriyoruz” dedi.

UZAYDA MARUZ KALINAN RADYASYON DAHA ETKİLİ

Yine UCL’de araştırma görevlisi ve böbrek uzmanı olan Dr. Keith Siew, laboratuvarda radyasyona maruz kalan farelere bir buçuk yıllık Mars seyahatine eşdeğer doz verildiğini, uzaya gidenlerinse sadece bir ay boyunca istasyonda olduklarını belirtti. “Benim için bu şaşırtıcı” diyen Siew, ekibin az yer çekimli ortamının radyasyonun etkisini artırabileceğinin mümkün olduğuna inandığını, ancak bunu araştırmak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söyledi. 

Siew, dünyada böbrek taşı yaşayan insan sayısında ve sıklığında yıldan yıla artışlar gördüklerini belirtti ve bunun nasıl ve neden oluştuğunu belirlemenin, oluşumlarına karşı koymaya veya onları tedavi etmeye fayda sağlayabileceğini de sözlerine ekledi. Ek olarak, radyasyonun astronotlar üzerindeki etkilerine ilişkin bilgiler, Dünya’da radyoterapi gören hastalarda sağlıklı dokuları korumak için yeni fikirler doğurabilir.

DÜNYA