İnsanlığın Mars’ta üs kurma arayışı, bilim insanlarının Kızıl Gezegen’deki tuzlu sudan oksijen ve yakıt elde etmeye yardımcı olabilecek bir yol keşfettiğini iddia etmesiyle yeni bir destek buldu.
Mars toprağı yüzünden tuzlu olan su, içme amaçlı kullanılamıyor. Elektrik kullanarak suyu (nefes almak için) oksijene ve (yakıt için) hidrojene ayıran olağan yöntem olan elektroliz bile tuzdan kurtulmayı gerektiriyor. Ancak Mars gibi zorlu bir ortamda bu, maliyetli olabilen bir çaba ve külfetli bir yöntem.
Ancak şimdi, St Louis’deki Washington Üniversitesi’nden araştırmacılar, oksijen ve hidrojeni tuzlu sudan daha basit ve ucuz bir şekilde doğrudan ayırabilecek bir elektroliz sistemi geliştirdi.
Bilim insanları sistemi tipik karasal koşullar altında test etmenin yanı sıra sıcaklığın yaklaşık -36 derece olduğu bir Mars atmosferi simülasyonunda da inceledi.
Washington Üniversitesi’nden Vijay Ramani, “Marslı tuzlu suyu ayıracak elektrolizör icadımız, Mars’a ve ötesine yapılacak görevlerin lojistik hesabını kökten değiştiriyor.
Bu teknoloji, okyanusları kullanılabilir oksijen ve yakıt kaynağı haline getirdiği için Dünya’da da eşit derecede yararlı” dedi.
2008 yazında NASA’nın Phoenix Mars Yer Aracı, kazdığı erimiş buzdan çıkan buharla Mars suyuna “dokunmuş ve tatmıştı”. O günden sonra Avrupa Uzay Ajansı’nın Mars Express’i de magnezyum perklorat, yani tuzun varlığı sayesinde sıvı halde kalan birkaç yeraltı su havuzu keşfetmişti.
Örneğin, Mars’ta yaşamak ve Dünya’ya geri dönmek için astronotların su ve yakıt dahil bazı ihtiyaçları için üretmesi gerekecek ve bu araştırma böyle bir amaca çok faydalı olabilir.
Önümüzdeki yıllarda hem özel hem de kamusal uzay ajansları, Mars’a insanlı görevler başlatmayı ve hatta orada geçici olarak yaşamayı denemeyi hedefliyor.
Uzay keşif şirketi SpaceX’in kurucusu ve CEO’su Elon Musk salı günü yaptığı açıklamada insanların 6 yıl içinde Mars’a inmesini beklediğini söyledi. Ayrıca SpaceX’in iki yıl içinde insansız bir uzay aracı fırlatarak Mars’a iniş yapmayı planladığını ve Mars’a ilk insanın 6 yerine 4 yıl içinde iniş şansı olduğunu da ekledi.
ABD’nin uzay ajansı NASA’nın Temmuz 2020’de fırlatılan keşif aracı Perseverance’ın, 18 Şubat 2021’de Mars’taki Jezero Krateri’ne inmesi planlanıyor. Araç, eski yaşamın belirtilerini inceleyecek ve Dünya’ya olası bir dönüş için kaya ve toprak örnekleri toplayacak.
Araç ayrıca, yüksek sıcaklık elektrolizi gerçekleştirecek aletler taşıyor. Ancak Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanım Deneyi (MOXIE), yalnızca havadaki karbondioksitten oksijen üretecek.
Bununla birlikte son araştırma, Ramani’nin laboratuvarında geliştirilen sistem sayesinde aynı miktarda enerji kullanarak MOXIE’den 25 kat fazla oksijen ve dönüş yolculuğunu hızlandırmak için de hidrojen üretebileceğini iddia ediyor.
Daha önce Mars’ta, magnezyum perkloratın varlığı sayesinde sıvı halde kalan birkaç yeraltı su göleti keşfedilmişti.
Araştırmacı bilim insanı ve makalenin yazarlarından Shrihari Sankarasubramanian şunları söyledi: “Paradoksal bir biçimde, suda çözünmüş haldeki perklorat, ki bu kirlilik diye tarif edilir, aslında Mars’ınki gibi bir ortamda bize yardım edebilir. Suyun donmasını önlüyor… ve ayrıca elektrik direncini düşürerek elektroliz sisteminin performansını geliştiriyor.”
Araştırmacılar bu sistemi Dünya’da da kullanmayı planlıyor. İstendiği anda denizaltılarda oksijen oluşturarak savunma için faydalı olabileceğine ve derin deniz keşifleri sırasında da oksijen sağlayabileceğine inanıyorlar.
Araştırma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.
Kaynak: Independent Türkçe
