Dağ horozu dünyada yalnızca Kafkasya ekosisteminde görülüyor. Yabancı gözlemciler bir süre öncesine kadar türü görmek için Doğu Karadeniz’e gelirken şimdi Gürcistan’ı tercih ediyor. Kuş gözlemcisi Hatinoğlu, ‘Yeterli tanıtım hizmeti verilmesi halinde Doğu Karadeniz’de ekoturizm gelişebilir’ dedi
Nesli tehlike altındaki dağ horozu dünyada yalnızca Kafkasya’da görülüyor. Türkiye’de Doğu Karadeniz’de yüksek kesimlerde gözlemlenebilen tür, koruma altında. Veteriner, kuş gözlemcisi Birol Hatinoğlu, ur kekliğinin de yer aldığı bölgenin ekoturizme kazandırılabileceğini ifade etti.
Kuş gözlemcileri birkaç yıl öncesine kadar dağ horozu için Doğu Karadeniz’i tercih ediyordu. Ancak artık yabancı gözlemciler daha çok Gürcistan’a gidiyor. Hatinoğlu, “Gürcistan’da altyapı daha gelişti. Bu tür arazide insanlara destek verecek arazi rehberleri var. İnsanları gezdirip gösteriyor ve türleri koruyorlar. Popülasyonları daha sağlıklı” diye konuştu. Yeterli rehberlik ve tanıtım hizmeti verilmesi halinde Doğu Karadeniz’de ekoturizmin geliştirilebileceğini ifade eden Hatinoğlu, dünyada her yıl yaklaşık 40 milyon kişinin kuş gözlemi yapmak için çeşitli ülkeleri gezdiğini söyledi.
Tarım ve Orman Bakanlığı 12. Bölge Müdürlüğü ekipleri, “Tür Koruma Eylem Planı” kapsamında nesli tükenme tehlikesi altında olan dağ horozunun korunması için çalışma yürütüyor.
SABAH ERKEN SAATTE GÖRÜLEBİLİYOR
Bilimsel adı “Tetrao mlokosiewiczi” olan dağ horozunun, Doğu Karadeniz’de Trabzon, Rize ve Artvin’in bir bölümü ile Ardahan’da 2 bin ile 3 bin rakımda yaşadığı belirtiliyor.
Dağ horozu, özellikle Rize’de Kaçkar Dağları Milli Parkı’nda ve İkizdere Vadisi’ndeki Sivrikaya Yaylası’nda kuş gözlemcileri tarafından gözlemlenebiliyor.
Kuş gözlemcileri ve ziyaretçiler, sabahın erken saatlerinde hem Kaçkar Dağları’nın güzelliklerini izleyebiliyor hem de dağ horozu gözlemleme şansı buluyor. Bazı ziyaretçiler ise çoğu zaman saatlerce beklemelerine rağmen dağ horozunu göremeden geri dönüyorlar.
Tür Koruma Eylem Planları ile 2024 yılı sonuna kadar yaşam alanlarının genişletilmesi hedefleniyor. Eylem planı ile Türkiye’de yaban hayatında yaşayan tek paçalı tavuk türü olma özelliğini taşıyan dağ horozunun popülasyonunun azalması ve yok olmasına sebebiyet verebilecek etkenlerin önlenmesi için tedbirler alınacak.
YAZ KIŞ BÖLGEDE
İkizdere Vadisi’nde Kafkasya endemiği türlerinin yaşadığına dikkati çeken Hatinoğlu, şu değerlendirmede bulundu:
“Gözlemlediğimiz dağ horozları, Kafkasya endemiği türü. Türkiye’de Trabzon’un birkaç ilçesi, Rize, Artvin ve Ardahan Posof’un bir bölümünde görülüyor, bu bölgede yaşıyorlar. Bu türler yaklaşık 2 bin metre rakımın üzerinde yaşıyor. Yaz, kış alanı terk etmeyen sabit yaşayan bir tür. İklim şartlarında dahi yaşadıkları alanı terk etmiyor. Yaşadıkları alandan 500 metre aşağı bile inmiyorlar. Bulundukları alanda kışın 2-3 metre kar oluyor ama kuşlar burada kar dokusunun altında bir şekilde yaşıyorlar. Kuş gözlemleyen ornitologlar, kuş gözlemcileri dünyada bu türü fotoğraflamak ve görmek istiyorlarsa Kafkas ekosistemine gelmek zorundalar.”
YASAĞA RAĞMEN AV BASKISI VAR
Dağ horozu dar bir alanda yaşadığı için av baskısına dayanamadığının altını çizen Hatinoğlu, “Normalde av yasağı olmasına rağmen kaçak av baskısı var. Çok dar bir alanda yaşadığı için hayvanı avlamak kolay. Av baskısı popülasyonu kötü etkiliyor” ifadelerini kullandı.
Hatinoğlu, “Doğu Karadeniz’in Kuşları” adlık kitapta kuş sayısını 338 olarak tespit ettiklerini kaydederek, “Bu sayıyı 4 yıl sonunda 365’e çıkardık. Bölge için Rize, Trabzon, Artvin ana hattımız üç il için 365 kuş türünün görülmesi güzel bir rakam. Bölge göç yolu üzerinde. Bu nedenle farklı türler gözlemleyebiliyoruz” dedi.
Aydınlık
