Yanardağlar aktif hale geçtikleri zaman, yeryüzüne çok kızgın lavlar iner ve havaya da kül ve toz bulutları dağılır. Bu kül bulutları o kadar şiddetli büyüklükte olabilir ki, dünyadaki hava yolu ulaşımını rahatlıkla aksatabilir. Lavların da çevreye zararları oldukça geniş çaplıdır.
ETNA YANRADAĞI PATLADI
Bugünlerde harekete geçen Etna Yanardağı dün akşam saatlerinde patladı. Yanardağın lav püskürtmesi sebebiyle Katanya havaalanının faaliyetlerinde kısıtlamaya gidildi. Etna Yanardağı yaklaşık 120 yıldır aktif yanardağ olarak son yılların en aktif volkanlarından birisidir.
İtalyan haber ajansı ANSA’nın haberine göre, yanardağın magmatik kanallarındaki iç hareketlilik nedeniyle lav püskürttüğü ve dağdaki volkanik faaliyetlerin Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü (INGV) tarafından izlendiği bildirildi.
YANARDAĞ PATLAMASI NEDİR?
Yanardağ ya da diğer bir adıyla volkan, dünyanın katmanlarında yer alan magmaların yeryüzüne çıktığı, genelde şekil olarak koni biçimine benzeyen ve magma maddelerin havaya püskürtülmesini sağlayan, bir ağzı bulunan dağdır.
BİR VOLKANİK PATLAMA NASIL OLUŞUR?
Yerkabuğunun tek parça halinde olmadığını, katı olmayan manto üzerinde yüzen ve plaka adı verilen parçalardan oluştuğunu öngören plaka tektoniği teorisi, volkanik etkinliğin bu plakaların birbirleriyle olan sınırlarında gerçekleştiğini kabul etmektedir. Örneğin; okyanus kabuğu, daha yoğun olduğu için daima kıta kabuğunun altına itilir. Hareketli bu plakaların arasındaki sürtünme, magmaya yaklaşılması ve yaklaştıkça basıncın artması faktörleri okyanus kabuğunun ısınmasına ve hatta erimesine neden olur. Sonuç olarak, yeni oluşan magma yükselmeye başlar ve magma yükseldikçe kıta kabuğundaki zayıf alanlardan geçerek püskürür.
VOLKANİK PATLAMALARIN YARARLARI
Jeolojik zaman boyunca ve uzun süre sonrasında, volkanik patlamalar ile bunlarla ilişkili süreçlerden insanoğlu tarafından dolaylı ve doğrudan yararlanılabilmektedir. Volkanizma ürünleri, tamamen parçalanarak ve bozunarak yeryüzünde bazı verimli toprakları oluştururlar. Bu topraklardan medeniyetleri besleyecek önemli miktarda gıda maddesi elde edilmektedir. Genç volkanlardaki ısıdan yararlanılarak jeotermal enerjinin yanı sıra, çoğu volkanların kök kısmıyla ilişkili bakır, altın, gümüş, kurşun ve çinko gibi metalik madenler insanların kullandığı volkanizma ürünleridir.